Την Παρασκευή 5 Μαΐου 2023 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ανακοίνωσε ότι η πανδημία COVID-19 δεν αποτελεί πλέον παγκόσμια έκτακτη ανάγκη και ήρε το ύψιστο επίπεδο υγειονομικού συναγερμού, βασιζόμενος στα μειωμένα ποσοστά θανάτων και νοσηλειών, σε σχέση με το παρελθόν, και στο υψηλό επίπεδο πληθυσμιακής ανοσίας έναντι του ιού SARS–CoV-2.
Η πρωτόγνωρη εμπειρία της πανδημίας των τελευταίων 3 χρόνων μας δίδαξε πολλά. Έφτασε πια η εποχή του αναστοχασμού σχετικά με τα σωστά, τα λάθη, τις παραλείψεις και τα διδάγματα.
Στους ιατρικού κύκλους, μία απο τις συζητήσεις που έχουν για τα καλά αρχίσει, αφορά την ποιότητα του αέρα των εσωτερικών χώρων, ως μέσο πρόληψης και αποφυγής μετάδοσης των λοιμώξεων
Το CDC των ΗΠΑ διατύπωσε και βρίσκεται σε διαρκή διαδικασία αναθεώρησης οδηγιών, σχετικά με την χρήση του κλιματισμού σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους. Αντίστοιχες οδηγίες διατυπώνονται και απο τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό. Ακολουθούν μερικές βασικές γνώσεις, απαραίτητες σε όλους.
Οι κλιματιστικές μονάδες αυτές καθαυτές δεν λειτουργούν ως εστίες ανάπτυξης και πολλαπλασιασμού των ιών. Για τον λόγο αυτό σε ένα σπίτι/γραφείο που οι διαμένοντες ή εργαζόμενοι είναι όλοι υγιείς, δεν υφίσταται κίνδυνος μόλυνσης. Οι κλιματιστικές μονάδες ενδέχεται, όμως, υπό προϋποθέσεις, να διευκολύνουν την αερογενή μετάδοση με μηχανικό τρόπο, από άτομα που είναι ήδη φορείς. Η σωστή λειτουργία των συστημάτων κλιματισμού βοηθά στη μείωση των αιωρούμενων σωματιδίων των ιών. Όσο μικρότερη είναι η συγκέντρωση των σωματιδίων αυτών, τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα να εισχωρήσουν στο αναπνευστικό, να έρθουν σε επαφή με τα μάτια, τη μύτη και το στόμα, ή να εναποτεθούν στις επιφάνειες, χωρίς όμως ποτέ η πιθανότητα μετάδοσης να εκμηδενίζεται, ιδίως όταν τα άτομα βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση (πρόσωπο με πρόσωπο). Ένας κλιματισμός που λειτουργεί σωστά, προστατεύει επίσης απο σκόνες, ρύπους και αλλεργιογόνα και αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζει ασφαλές περιβάλλον σε υγιείς και ασθενείς.
Η ανάγκη υπεύθυνης, τακτικής συντήρησης των κλιματιστικών μονάδων, μόνο απο επαγγελματίες, είναι αναμφισβήτητη και δεν γίνεται να τονισθεί περισσότερο.
Ανάλογα με τη χρήση του χώρου αλλά και την πληρότητά του μέσα στο 24ωρο, θα πρέπει να εφαρμόζονται διαφορετικές στρατηγικές αερισμού, προσαρμοσμένες στις επιμέρους ανάγκες.
Στα κεντρικά συστήματα ψύξης-θέρμανσης (HVAC) συνιστάται η χρήση φίλτρων MERV-13, ενώ στους καθαριστές αέρα προτείνονται τα φίλτρα ΗΕΡΑ. Τα συγκεκριμένα φίλτρα είναι ιδιαίτερα χρήσιμα σε χώρους υψηλού κινδύνου όπως τα σχολεία και τα νοσοκομεία. Χρήσιμα μπορεί να είναι και τα συστήματα που χρησιμοποιούν ακτινοβολία UV για την αποστείρωση του αέρα.
Σύμφωνα με τις αναθεωρημένες οδηγίες, θα πρέπει τα συστήματα κλιματισμού να ανανεώνουν τον άερα του εσωτερικού χώρου με ρυθμό πέντε φορές την ώρα. Την ανανέωση αυτή επιτυγχάνουν και οι καθαριστές αέρα, εφόσον το μέγεθος του χώρου αντιστοιχεί στις προδιαγραφές τους. Επιπλέον, ενθαρρύνεται το άνοιγμα των παραθύρων, παρότι αυτή η πρακτική επιφέρει μεγαλύτερο ενεργειακό κόστος.
Οι σύγχρονες κοινωνίες κατοικούν, εργάζονται, ασκούνται, μετακινούνται, ταξιδεύουν και διασκεδάζουν, κυρίως σε εσωτερικούς χώρους. Έπρεπε να έρθει η πανδημία όμως, για να ασχοληθούμε σοβαρά με την ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε στους κλειστούς χώρους, και να φροντίσουμε η επόμενη πανδημία, άν και όταν έρθει, να μας βρεί περισσότερο ενημερωμένους και προετοιμασμένους. Είναι στο χέρι μας να μετατρέψουμε την υγειονομική κρίση που ζήσαμε σε μια μεγάλη ευκαιρία να βελτιώσουμε τον αέρα που αναπνέουμε.